قهرمانان محلی آموزش در هند
آموزش برای همه
دولت هند برای مبارزه با بیسوادی، اجتماعات محلی و فعالیت داوطلبان را در راس راهبردهایش قرار می دهد
ساگار مور(Sagar More) در هیئت سوادآموزی ملی هندوستان فعالیت دارد، عضو کاست دالیت[۱] (Dalit) و از دواطلبان فعال در برنامهی سوادآموزی است.
وی در نگاهی به گذشته به خاطر میآورد: «به عنوان یک «نجس»، در کلاس ناچار بودم جایی بنشینم که به اندازهی یک دستِ باز با دختران کاستهای بالاتر فاصله داشته باشم. معلم مدام تحقیرم میکرد، در نتیجه پس از یک سال مدرسه را رها و ترک تحصیل کردم. اما بعد از اینکه از طریق CORO(یک سازمان مردم نهاد در هند) سواد آموختم، خود معلم داوطلب آنها [CORO] شدم.»
CORO یکی از سازمانهای مستقل و آزادی است که مستقیماً گزارش خود را به هیئت سوادآموزی ملی ارائه میدهند. کارشناسان آموزشی و سازمانهای غیردولتی به موازات مقامات محلی در کنار هم فعالیت دارند. شناسایی خانهبهخانهی افراد بیسواد، سازماندهی فعالیتهای بسیج نیروها، انتخاب سازمانها و داوطلبان شرکت در پیکار با بیسوادی و تهیهی مواد آموزشی محلی در عین توجه به سطح وسیعتر ملی، از جمله فعالیتهای آنها بهشمار میروند.
دکتر پریهار (pharihar) معاون وزیر آموزش و پرورش توضیح میدهد: «ما متوجه شدیم که برای رسیدن به موفقیت باید سوادآموزی را به حرکتی اجتماعی و فردی تبدیل کرد و بههمین دلیل ما داوطلبان را در رأس راهبردهایمان قرار دادیم. پیکار با بیسوادی توسط بیش از ۱۰ میلیون داوطلب انجام میگیرد که حقوقی دریافت نمیکنند. در سراسر کشور آموزگاران و دانشآموزان مدارس، دانشجویان دانشکدهها و دانشگاهها، کارگران و کارمندان بازنشستهی دولت و اعضای سازمانهای غیردولتی در این پیکار شرکت میجویند. هر ایالت دارای یک مرکز تخصصی است که برنامهی کارآموزی دو روزهای را در اختیار آنها قرار میدهد.»
پ.وانکِده (P. Wankhede)، یکی از مسئولان آموزش بزرگسالان در ایالت مهاراشترا توضیح میدهد: «کتابهای درسی مقدماتی که به زبان مراتهی (Marathi) نوشته شده پر از تصویرها و نقاشیهای ساده دربارهی امور روزمرهای از قبیل خرید سبزیجات تا تربیت کودکان است».
در منطقهی بمبئی CORO هنگامی تشکیل شد که سازمانهای غیردولتی فعال در امور حقوق زنان و جنبش جوانان و اتحادیههای کارگری دریافتند که بیسوادی تا چه حد سد راه کارشان میشود. خانم سوجوتا خاندکار دبیرکل CORO میگوید: «ما هرگز سواد را هدف نمیدانیم بلکه آن را صرفاً وسیلهای محسوب میکنیم». خانم خاندکار در واقع مهندس برق ایالتی است که به علت علاقه به موضوعات مربوط به سوادآموزی و نیز ابعاد گستردهی پیکار ملی مأموریت یافت که در CORO فعالیت کند، اما هنوز حقوق خود را از شرکت برق ایالتی دریافت میکند. وی میگوید: «باسوادان باید قادر باشند که سواد خود را برای بارور کردن زندگی مورد استفاده قرار دهند: یاد بگیرند که تقاضا کنند، بپرسند و برای تغییر زندگی خود متعهد باشند. آشنایی صرف با حروف الفبا و شمارش اعداد تا عدد۱۰۰ کاری است بیفایده. بنابراین برای نوسوادان در مورد پسانداز کردن، سواد حقوقی، حقوق اجتماعی، مسائل مربوط به الکلیسم و اعمال خشونتبار علیه زنان برنامههایی در نظر گرفتهایم.»
شاخص موفقیت CORO را نمیتوان با پرسشهایی از سوادآموزان در مورد شمارش تا عدد ۱۰۰ و یا امضای نامشان ارزیابی کرد، بلکه از حالت مثبت و لبخند مطمئن افرادی چون ساگارمور میتوان بدان پی برد. ساگارمور از بانویی بیسواد و کمرو که حتی در پاسخ به سؤالات نمیتوانست کلمهای به زبان بیاورد، به یک مُرَوِّج پرشور، به خزانهدار انجمن اعتباری فدراسیون زنان و به کتابدار مسئول یک کتابخانهی سیار مبدل شد.
باباصاحب آمبدکار معمار قانون اساسی هند
ساگارمور میگوید: «وقتی نوسوادان ما به مسائل مدنی محلی میپردازند و مسئولیت اجتماعی دیگران را بهعهده میگیرند، احساس غرور میکنم. من به مدت ۵ سال بدون دریافت هیچگونه وجهی برای CORO، کار کردهام، اما اکنون آنها ماهیانه ۱۵۵۰ روپیه(معادل ۳۶ دلار) به من حقوق میدهند. گاهی اوقات حتی آن مبلغ را هم نمیتوانند بپردازند، اما نظر آمبدکار در مورد تعلیم دیگران از طریق شرمدان( Sharmdan، یعنی اهدای کار) برای من بسیار بااهمیت است».مور به دکتر «باباصاحب آمبدکار»، فردی از کاست دالیت که به معمار قانون اساسی هندوستان شهرت یافت، اشاره میکند. او کسی بود که در تمام مدت زندگی خود بر آموزش حقوق زنان تأکید میورزید و از پیشگامان اصلاحات اجتماعی هند محسوب میشود.
در میان افراد کاست دالیت شور و هیجان و انگیزه به شدت فزونی گرفته است. «ویلاس سرمالکار» یکی دیگر از معلمان داوطلب میگوید: «متوجه شدم هنگامی که آموزش را به امری عاطفی تبدیل میکنم تأثیر کارم بیشتر میشود. دالیتها واقعاً برای دکتر آمبدکار احترام قائلاند. روزی به خانوادهای برخورد کردم که از آمدن به کلاس سر باز میزدند. از آنها پرسیدم پس میتوانم تصویر آمبدکار را که در خانهشان آویخته بودند بردارم. هراسان گفتند «نه! نه!» و اطمینان دادند که در کلاس بعدی شرکت خواهند کرد.»
منبع: مجلهی پیام یونسکو، آموزش برای همه: گسترش دامنهی فعالیت مدارس، شماره ۳۵۸، سال سیویکم، خردادماه ۱۳۷۹، ص ۲۷
[۱] کاست نوعی نظام اجتماعی است. در این نظام مزایای اجتماعی بر اساس نقشهای انتسابی توزیع میشود. در نظام کاست، افراد عضو در رتبههای مختلف، حق گذر به رتبههای دیگر را ندارند و باید شرایط ویژهای را در رفتار و اعمال خود و رابطه با اعضای رتبههای دیگر رعایت کنند. (منبع: ویکیپدیا)
کاست دالیت: پایینترین کاست هند
