راه‌های بسیار یادگیری: راهنمای کودکان با نارسایی یادگیری (معرفی کتاب)
- نام کتاب: راه‌های بسیار یادگیری: راهنمای کودکان با نارسایی یادگیری
- نویسندگان: جودیت ام. اشترن و اوزی بن‌آمی (Judith M. Stern & Uzi Ben-Ami)
- عنوان انگلیسی کتاب: Many Ways to Learn: a kid’s guide to LD
- مترجمان: رؤیا نبی‌زاده، مهرو فرمند
- انتشارات ارجمند
اصطلاحِ «نارسایی یادگیری» به مشکلات گروهی از دانش‌آموزان دلالت دارد که به رغم برخوردار بودن از هوش بهنجار یا بالاتر و سلامت اندام‌های بینایی، شنوایی، گفتاری و حرکتی و همچنین شرایط محیطی و فرهنگی عادی، به دلیل نارسایی‌هایی در برخی فرآیندهای روانشناختی پایه، در زمینه‌هایی مانند گوش دادن، فکر کردن، خواندن، نوشتن، هجی‌کردن و ریاضیات دچار مشکل هستند. (پیشگفتارِ مترجمین)
بسیاری از دانشآموزانی که نارسایی یادگیری دارند، در مدرسه برچسب خنگی یا کودن بودن می‌خورند و توسط همکلاسی‌ها مسخره می‌شوند. در نهایت اغلبِ این دانش‌آموزان یا با عزت‌نفسِ ناچیز مدرسه را به پایان می‌رسانند و یا با ناامیدی ترک تحصیل می‌کنند. این درحالی‌است که آن‌ها به شیوه‌هایی متفاوت با روش‌های مرسوم، برای یادگیری نیاز دارند. علاوه بر این، آن‌ها نیاز دارند که نقطه ضعف‌شان را بشناسند و با نقاط قوت خود آن را جبران کنند. اما متأسفانه در بسیاری از مدارس، مشکلات آن‌ها حتی شناسایی نمی‌شود.
در هنگام تدریس همیشه از شیوه‌های مختلف یادگیری آگاه بوده‌ام و متوجه شده‌ام که کودکان به روش‌های مختلف یاد می‌گیرند. راهی که برای یکی سودمند است، ممکن است برای دیگری مفید نباشد. گاه دانش‌آموزی برای درک و به خاطر سپردن معنای یک مطلب نیاز دارد که آن را بلند بخواند، در حالی که دانش‌آموز دیگری در کنار او، نیاز دارد که شخص دیگری مطلب را برایش بخواند. برخی از دانش‌آموزان هم با بستن گوششان در برابر صداها و بی‌صدا خواندن متن، سعی می‌کنند که متن را به خاطر بسپارند. کسان دیگری هم هستند که پس از خواندن یا شنیدن مطلب، باید چیزی بسازند یا نقاشی کنند. به همین دلیل، من سعی می‌کنم فعالیت‌های متنوعی را به دانش‌آموزان پیشنهاد کنم تا از میان آن‌ها، فعالیت مورد علاقه‌ی خود را انتخاب کنند و به این ترتیب روش‌های مختلف یادگیری را در نظر می‌گیرم.
ورنا رولینز، دبیر دبیرستان وست، از کتاب روانشناسی تربیتی، جان دبلیو سانتراک
در کتاب «راه‌های بسیار یادگیری»، مجموعه‌ای از راهکارها برای کودکان با نارسایی‌های مختلف در یادگیری گردآوری شده است. مخاطبِ کتاب، دانش‌آموزانِ ۸ تا ۱۳ ساله‌ای هستند که دچار نارسایی‌های یادگیری‌اند؛ اما به نظر می‌رسد که مطالعه‌ی این کتاب به خصوص برای والدینِ این کودکان، معلمان و مشاوران تحصیلی سودمند باشد.
نثر کتاب نسبتا روان و گیرا است و در تمامِ مسیرِ کتاب، از تمثیل کوه و کوهنوردی، برای فائق آمدن بر مشکلاتِ یادگیری استفاده شده‌است که می‌تواند برای دانش‌آموزان انگیزه‌بخش باشد.
در بخش اول کتاب، با عنوان «رویارویی با کوه»، نارسایی‌های یادگیری معرفی شده‌اند. بخش دوم کتاب «آغاز کوه‌پیمایی» است و به معرفی راهکارهایی برای زندگی در مدرسه می‌پردازد:
- راهکارهایی برای انجام تکالیف مدرسه و دادن آزمون
- پیشنهادهایی برای برنامه‌ریزی و منظم شدن
- نکاتی در مورد استفاده از فن‌آوری برای آسان‌تر زندگی کردن
بخش سوم کتاب، با عنوانِ «کوه‌پیمایی من: من و نارسایی یادگیری‌ام»، دارای فصل‌های جداگانه‌ای درباره‌ی انواع نارسایی‌های یادگیری است:
- نارسایی در خواندن
- نارسایی در ریاضی
- نارسایی در بیان نوشتاری
- نارسایی در زبان شفاهی
- نارسایی در یادگیری غیرکلامی
و بخش چهارم و آخر کتاب که به «زندگی بیرون از مدرسه» اختصاص داده‌شده‌است، کودکانِ دچارِ نارسایی‌های یادگیری را در زمینه‌ی دوست‌یابی، ارتباط با پدر و مادر و داشتن احساسات خوب درباره‌ی خود، راهنمایی می‌کند.
در هر فصل از کتاب، کادرهایی با عنوان‌های «ابزار کوهنوردی» و «استراحت در کوهنوردی» آورده‌شده است. در کادرهای «ابزارهای کوهنوردی»، ابزارها، شیوه‌ها یا قلق‌هایی آورده‌شده‌است که به حل مشکلات یادگیری کمک می‌کند و در کادرهای «استراحت در کوهنوردی»، نکات یا لطیفه‌هایی آورده‌شده است که به کودکان دارای نارسایی در یادگیری کمک می‌نماید. وجود این کادرها، خواندن کتاب را راحت‌تر می‌کند و انگیزه‌ی بیشتری برای مطالعه به مخاطب می‌دهد. در ادامه یک نمونه از کادر «استراحت در کوهنوردی» از اولین فصل کتاب آورده‌شده‌است:
عقاب و شیر کوهی
بگذارید طور دیگری به تفاوت های یادگیری نگاه کنیم. به عقاب و شیر کوهی فکر کنید، مغز عقاب برای درک چیزهایی که از راه بسیار دور می‌بیند، مانند جاهایی که می‌تواند دنبال وعده‌ی بعدی غذایش بگردد، بهتر کار می‌کند. اما مغز شیر کوهی برای درک کوچکترین صداهایی که از بوته‌ها می‌شنود و بوی جانوران دیگر بهتر کار می‌کند. هر یک از این جانوران نقاط قوت و ضعف خودشان را دارند. حس بویایی عقاب به اندازه شیر کوهی قوی نیست؛ شیر کوهی هم نمی‌تواند از دور مانند عقاب ببیند. ولی هر کدام از آن‌ها می‌توانند به خوبی در کوهستان زندگی کنند. انسان‌ها هم درست مانند عقاب و شیر کوهستان، نقاط قوت و ضعفی دارند. شما هم می‌توانید مطمئن باشید که در مقابل هر یک از ضعف های یادگیری‌تان توانایی‌های یادگیری مهمی دارید. این راه یا راه‌های دیگر، سرانجام شما بهترین راه یادگیری‌تان را پیدا خواهید کرد.
درباره‌ی نویسندگان:
جودیت اشترن، آموزگاری با تجربه و یک مشاور تحصیلی است. رشته‌ی تخصصی او، کار با کودکان دارای نارسایی یادگیری و کودکان دارای کمبود توجه و تمرکز و همچنین مشاوره با والدین و آموزگاران آنان است. او همچنین برای متخصصین و والدین درمورد مشکلات یادگیری و تمرکز، سخنرانی می‌کند.
جودیت اشترن، دست‌اندرکارِ نوشتن چندین کتاب درباره‌ی نارسایی‌های یادگیری شامل بیش‌فعالی و اختلال در خواندن بوده‌است.
دکتر اوزی بن‌آمی، روان‌شناس است. او به‌عنوان یک روان‌شناس مورد تأیید و همچنین درمانگر و مشاور خانواده و کودک، با کودکان، والدین و مدارس کار کرده است. دکتر بن‌آمی در طول خدمت خود به ارزیابی و تشخیص و درمان کودکان و نوجوانان دارای نارسایی‌های یادگیری پرداخته است.
مطالعه‌ی این کتاب به معلمان کمک می‌کند که انواع نارسایی‌های یادگیری را بهتر بشناسند و دانشآموزانی را که چنین مشکلاتی دارند، سریع‌تر شناسایی کنند. همچنین می‌توانند از فعالیت‌های مختلف کتاب برای کمک به این دانش‌آموزان و تدریس بهتر بهره‌مند شوند.
علاوه بر این، امیدواریم که مطالعه‌ی این کتاب، به کودکان و نوجوانانی که نارسایی یادگیری دارند کمک کند تا مشکل خود را بهتر بشناسند، راه‌های خوب بسیاری را برای بهبود توانایی‌های یادگیر‌ی‌شان پیدا کنند و در نهایت با استفاده از اطلاعات این کتاب و پشتیبانی مشاوران و خانواده‌‌ها، رفته رفته بتوانند روی نارسایی یادگیری خود کارکنند و احساسات خوبی در مورد خودشان پیدا کنند.
