یک فرد یک ملت را تغییر می دهد
کارل هنریک رابرت، یکی از پژوهشگران سوئدی در زمینه‌ی تحقیقات سرطان می‌گوید آنچه بیشتر از هر چیز زمین نیاز دارد، تنوع در مدل‌های مفید است. منظور وی از مدل، مدل خانه‌ها، ساختمان‌ها، کمپانی‌ها، جوامع، و در واقع، کشورهایی است که کمک به زندگی و کار پایدار بر روی زمین می‌کنند. مایکل رانیر از موسسه‌ی ورلدواچ به همین منوال اظهار می‌دارد که در مقیاس بین‌المللی، یکی از راه‌های الهام‌بخش مشارکت و تعاون جهانی این است که کشور‌ها خودشان دست به اقدام بزنند، یعنی برای بقیه‌ی جهان مدل واقع شوند.
یکی از نمونه‌های بارز در این زمینه سوئد است. سوئد، هم‌اکنون با خلاص کردن خودش از شر نیروی هسته‌ای و با صرفه جویی کردن از طریق بهره‌گیری کارآمدتر از انرژی، در صف مقدم پایداری جهانی قدم برمی‌دارد.
رابرت، تصمیم گرفت نظر اکثریت مردم کشور را چنان بسازد که نیاز به بازیابی تمام زباله‌ها و فضولات، نه تنها زباله‌های جامد شهری بلکه پسماندها و زباله‌های صنعتی خطرناک، ملکه‌ی ذهن همگان شود. وی برای انجام این کار، با دانشمندان، موسیقی‌دانان، هنرمندان، سیاستمداران، آموزشگران و مربیان، افراد مؤثر و حتی پادشاه سوئد ملاقات کرد تا آن‌ها را در ایده‌های خود سهیم کند.
موفقیت راه او در جستجوی زمینه‌ی مشترکی نهفته است که تمام مردم با این زمینه در توافق باشند. او فکر می‌کرد کار تأثیر‌گذار باید در زمینه‌ی ریشه‌ها‌ی مسئله باشد. او اعتقاد دارد که باید از گرفتار شدن در گرداب مناقشه‌های علمی در مورد جزئیات نشانه‌ها[ی مشکل]، که متأسفانه، همان جایی است که اکثر بحث‌ها در سطح جهان در همین گرداب باقی مانده‌اند، امتناع کرد. رابرت پس از دستیابی به توافق با عده‌ی زیادی از افراد با نفوذ و همکاران جدیدش، به انتشار «گزارش برای همگان» در خصوص شرایط محیط‌زیست و راهبردهای ریشه‌ای لازم برای برگرداندن مسیر قهقرایی آن، اقدام کرد. آنان از طریق چاپ و انتشار جزوه‌ها و نوار‌های کاست و ارسال آن برای تمام مدارس سوئد و خانه‌دار‌ها آگاه‌سازی می‌کردند. آن‌ها هم‌چنین با ارائه‌ی سمینار برای اعضای پارلمان، اجرای برنامه‌های تلویزیونی و چاپ مقالات در نشریات، نظریات خود را در عمق و گستره‌ی تلاشی بی‌سابقه برای تغییر و دگرگونی افکار یک ملت، پراکندند.
سایر کشور‌ها و ملت‌ها هم میتوانند چنین تلاشی را پی‌گیرند. رابرت می‌گوید: «خوشبختانه، به نظر می‌رسد که … هسته‌ی رشدیابنده‌ای از تصمیم‌گیران و متفکرانی یافت می‌شوند که می‌دانند زمان اقدام فرا رسیده است. چه بخواهیم به دیگران کمک کنیم و چه به خودمان […]، موفقیت ما منوط به وجود رهبران اقتصادی و سیاسی مطلعی است که در تلاش‌هایشان بر پایه‌ی شالوده‌های جامعه‌ی مبتنی بر قوانین طبیعت تکیه می‌زنند.»
رابرت هم‌چنین خاطرنشان می‌کند که علیرغم تمام جر و بحث‌ها بر سر موضوعات و مباحث جنبی و فرعی، هم‌اکنون برای دست زدن به اقدامات لازم اجماع و توافق نظر علمی وجود دارد. در بسیاری موارد، کار تحقیقاتی بیشتری لازم نیست. […] هرچه درنگ ما طولانی‌تر شود، ناگزیر خواهیم بود دردسرهای دردناک‌تری را در این مسیر تحمل کنیم.
هلند و نروژ نیز دارند به مدل‌های زندگی متفکر و از لحاظ زیست‌محیطی مسئول تبدیل می‌شوند. مثلاً، هر دو کشور به طور یک‌جانبه‌ای سیاست‌هایی را برای متوقف کردن یا کاستن گسیل کربن دی اکسید اختیار کرده‌اند، که به مهار گرمایش جهانی کمک می‌کند. هر چند که این سیاست‌گذاری‌ها، با توجه به تولید انبوه آلاینده‌ها در ایالات متحده، اروپا و کشور های شوروی سابق، احتمالاً تأثیر اندکی بر اوضاع اقلیمی خواهد نهاد، ممکن است کشور‌های دیگری را برای سرمشق قراردادن آن‌ها بر‌انگیزاند.
کشور‌های مدل منبع الهام‌اند؛ آن‌ها سر‌چشمه و مایه‌ای از تجربیات مفید را فراهم می‌آورند که میتوانند به سرعت فراگیری در کشورهایی که می‌خواهند این راه را برگزینند کمک کنند.
منبع:
علوم زیست محیطی/ دانیل دی‌چیراس/ محمدرضا داهی و بهرام معلمی/ مرکز نشر دانشگاهی، ۱۳۸۲/ صفحات ۶۴۴ و ۶۴۵ – با اندکی تلخیص و ویرایش
