کتاب‌های آموزش فعال علوم، مجموعه‌ی الگوی تدریس (معرفی کتاب)
- نام: کتاب‌های آموزش فعال علوم، مجموعه‌ی ۸ جلدی الگوی تدریس
- نویسندگان: زهرا حریر فروش و مهرناز صداقی
- ناشر: انتشارات آموزش علوم
| زمانی که کتاب‌های علوم تغییر کرد، کلاس های آموزش ضمن خدمت و دوره‌های بسیاری برای معلمان برگزار شد. این کلاس‌ها تجربه‌ها و خاطرات زیادی برجای گذاشت. یکی از بحث‌های اصلی در این دوره‌ها لزوم تغییر روش‌های تدریس از شیوه‌های سنتی به شیوه‌های فعال بود. همچنین بحث‌های زیادی درباره‌ی موانع و مشکلات استفاده از روش‌های فعال تدریس صورت می‌گرفت.
این جملات را زیاد شنیده‌ایم که این روش ها بسیار خوب است ولی به شرطی که … … هر کلاس ۲۰ دانش‌آموز داشته باشد. … حجم کتاب های درسی کم شود. … ساعات درس علوم افزایش یابد. … امکانات و وسایل کافی در دسترس باشد. … شیوه‌ی امتحانات تغییر کند. … اما آیا به راستی باید منتظر روزهایی ماند که چنین شرایطی مهیا شود؟ از پیشگفتار مؤلفان |
در مقدمه‌ی این مجموعه، چنین آمده‌است:
مجموعه کتاب های آموزش فعال علوم در پاسخ به نیاز معلمان دوره‌ی ابتدایی، دبیران علوم تجربی دوره‌ی راهنمایی و دانشجویان تربیت معلم طراحی و تألیف شده‌اند. این مجموعه [که شامل ۲۰ جلد کتاب در قطع پالتویی است]، به بحث پیرامون موارد زیر در زمینه‌ی آموزش علوم تجربی می‌پردازد:
- فلسفه و اهداف آموزش علوم: یک کتاب
- مهارت‌های فرآیندی: هشت کتاب
- الگوهای تدریس فعال علوم تجربی: هشت کتاب
- ارزشیابی و پیشرفت تحصیلی: سه کتاب
کتاب های این مجموعه به گونه‌ای سازماندهی شده است که علاوه بر خودآموز بودن، می‌تواند در قالب کارگاه‌های آموزشی قابل استفاده باشد.
مجموعه کتاب‌های «الگوی تدریس»، که هشت جلد از مجموعه‌ی فوق را تشکیل می‌دهند، شامل الگوهای تدریسِ کاوشگری، ساخت‌گرایی، پژوهش‌آموزی، همیاری(اعضای تیم)، بارش فکری، طرح‌های شبکه‌ای و دریافت مفهوم می‌باشند.
در این کتاب‌ها، روش‌های فعال تدریس در درس علوم تجربی با بیانی ساده و همراه با مثال‌های متعدد از کتاب‌های علوم تجربی دوره‌ی ابتدایی و راهنمایی در اختیار معلمان قرار می‌گیرد.
در هر جلد از این هشت کتاب، در ابتدا مراحل اجرای الگوی تدریس معرفی شده‌است. سپس هر گام به کمک یک مثال از کتاب علوم ابتدایی و یک مثال از کتاب علوم راهنمایی تشریح گردیده‌است. همچنین وظایف معلم و دانش‌آموزان در هریک از گام‌های تدریس در جداول ساده‌ای به صورت خلاصه‌وار آورده شده‌است.
در هر کتاب در ابتدا مراحل اجرای الگوی تدریس معرفی شده‌است.
در صفحات بعد، مؤلفان مختصرا به موارد زیر می‌پردازند:
- نکات اساسی مربوط به هر الگو
- منابع و شرایط لازم برای حمایت از الگو
- راهبردهایی برای فراگیران قوی، فراگیران ضعیف، تکلیف برای فراگیران و تفکر خلاق
- محاسن و محدودیت‌های الگوی تدریس
- مراقبت‌های لازم برای اجرای الگو در کلاس درس
در پایان نیز، دروس و مباحثی از کتاب‌های علوم ابتدایی و علوم راهنمایی برای اجرا از طریق الگوی تدریس مذکور پیشنهاد گردیده‌است.
در این مجموعه، هر گام از مراحل اجرای الگوی تدریس به کمک یک مثال از کتاب علوم دوره‌ی ابتدایی و یک مثال از کتاب علوم دوره‌ی راهنمایی تشریح شده‌است.
این کتاب‌ها در عین مختصر بودن، بسیار کاربردی هستند. استفاده از تصاویر، جداول و نمودارها به اختصار آن‌ها کمک کرده‌است. همچنین وجود مثال‌های متنوع از کتاب‌های علوم ابتدایی و راهنمایی و نیز جداول پایانی کتاب، استفاده از آن‌ها را در کلاس درس تسهیل می‌کند.
در هر کتاب راهبردهایی برای فراگیران قوی، فراگیران ضعیف، تکالیف کلاسی و تفکر خلاق ارائه شده‌است.
مؤلفان امیدوارند که با مطالعه‌ی دقیق این کتاب‌ها و کمی تمرین، کلاس‌های علوم به دلپذیرترین و شیرین‌ترین ساعات برای معلمان تبدیل شود و گذشت زمان در این کلاس‌ها احساس نشود.
ما به خصوص مطالعه‌ی الگوهای تدریسِ کاوشگری، پژوهش‌آموزی و ساخت‌گرایی را برای آشنایی با روش‌های تدریس نوین، به شما پیشنهاد می‌کنیم. هرچند که به نظر می‌رسد که مطالعه‌ی سایر جلدهای این مجموعه نیز سودمند باشد.
نویسنده: فاطمه گزین – کارشناس ارشد روانشناسی
