قصه‌های مادربزرگ
اهمیت خاطره‌گویی در جمع خانواده و معرفی موضوعاتی برای خاطره‌گویی
یکی از بهترین خاطرات دوران کودکی‌ام مربوط به شب‌هایی است که کنار مادربزرگم می‌خوابیدم. مادربزرگ هرشب برایم از خاطراتش می‌گفت. از شادی‌ها و غم‌هایش، از سختی‌ها و گشایش‌هایش، از دوستی‌ها و قهرهایش … .
مادربزرگم بخشی از تاریخ جهان بود و تاریخچه‌ی زندگی من را بنا نهاد.
خاطره‌گویی قدمتی به طول فرهنگ بشری و وسعتی به اندازه‌ی گستره‌ی گیتی دارد. خاطرات از نسلی به به نسل دیگر و از سینه‌ای به سینه‌ای دیگر می‌رسند و نسل‌ها را از هم بارور می‌کنند.
خاطره‌گویی، به اشتراک گذاشتن تجربیات شخصی برای یادآوری و تفکر در مورد رویدادهای مهم زندگیست. یادآوری رویدادهای مهم و تفکر درباره‌ی آنها به ما کمک می‌کند تا دوباره خاطرات را زندگی کنیم، اشتباهات‌مان را به خاطر بیاوریم، کارهای نیک خود را دوباره تجربه کنیم و مسیر زندگی‌مان را مجددا انتخاب کنیم.
علاوه بر این، بیان خاطرهها به مسن‌تر‌های خانواده این امکان را می‌دهد که خودشان را ابراز کنند و متوجه شوند که تا چه اندازه می‌توانند برای سایر اعضای خانواده و به خصوص نسل بعد، مفید باشند.
در شرایط همه‌گیری بیماری کرونا که رفت‌‌وآمدهای اجتماعی کمتر شده است، خاطره‌گویی در جمع خانواده می‌تواند فضای خانه را عوض کند و نشاط و طراوت را دوچندان کند.
افزون بر این، تعریف کردن خاطرات، نقش مهمی در رشد و پرورش فرزندان دارد. به عنوان مثال:
- خاطره‌گویی در یک فضای گرم خانوادگی، اعضای خانواده را به هم پیوند می‌دهد و در ایجاد محبت، احساس امنیت و احساس تعلق به خانواده نقش بسزایی دارد. محبت، احساس امنیت و احساس تعلق از نیازهای اساسی کودکان و نوجوانان هستند.
- خاطره‌گویی یکی از ابزارهای مهم آموزش مهارت‌های زندگی است. یکی از نکاتی که به کمک خاطرات می‌توانیم به فرزند‌مان منتقل کنیم این است که قبل از تو کسانی زندگی کرده‌اند که مسائلی مشابه با آن‌چه که تو داری را تجربه کرده‌اند و برای مشکلات‌شان راه‌حل‌هایی یافته‌اند.
- هنگامی که بچه‌ها خاطرات ما را می‌شنوند، پا به پای ما تجربه می‌کنند، احساس می‌کنند و انتخاب می‌کنند. به این ترتیب رشد اجتماعی آنها بارور می‌شود.
- وقتی خاطرات‌مان را برای فرزندان‌مان تعریف می‌کنیم، آنها هم نسبت به وقایع زندگی خودشان حساس می‌شوند و زندگی‌شان را عمیق‌تر تجربه می‌کنند.
- خاطرهها یکی از مهم‌ترین ابزارهای آموزش تاریخ هستند. کودکان و نوجوانان، بسیاری از بخش‌های نوشته شده و نانوشته‌ی تاریخ معاصر را از داستان‌هایی می‌آموزند که مادرها و پدرها آنها را سینه به سینه برای فرزندان خود نقل می‌کنند. همچنین خاطره‌گویی آنها را به درکی پدیدارشناسانه از وقایع تاریخی می‌رساند و به فهم بیشتر آنها از تاریخ کمک می‌کند.
زمان‌هایی که با فرزندان‌مان تنها هستیم، وقتی که دور سفره نشسته‌ایم، وقتی مادربزرگ‌ها و پدربزرگ‌ها کنارمان هستند و شب‌ها قبل از خواب، زمان های مناسبی برای خاطره‌گویی در جمع خانواده هستند.
متأسفانه هنگامی که صحبت از خاطره‌گویی می‌شود، بسیاری از ما احساس می‌کنیم که هیچ خاطره‌ای به ذهنمان نمی‌رسد.
با این حال اگر از ما بخواهند که در مورد موضوع خاصی صحبت کنیم، مثلا در مورد بهترین معلم یا بهترین دوست کودکی‌مان خاطره‌ای بگوییم، بلافاصله متوجه شویم که حرف‌های بسیاری برای گفتن داریم.
به همین دلیل ما سعی کرده‌ایم که بعضی از عنوان‌هایی را که می‌توانند موضوعات خوبی برای خاطره‌گویی در جمع خانواده باشند، در متن زیر جمع‌آوری کنیم.
همچنین به عنوان یک فعالیت می‌توانیم از فرزندان‌مان بخواهیم که در مورد برخی از این موضوعات با اعضای خانواده به خصوص پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها مصاحبه کنند.
امیدواریم که برکت و شیرینی خاطره‌گویی نصیب همه‌ی ما گردد.
مادربزرگ گوید:
«این خاطرات شیرین
از سینه‌ها گذشته
از نسل‌های پیشین
امشب من و تو و ماه
یک قصه، یک روایت
تا تو بگویی آن را
برای بچه‌هایت»
نویسنده:
فاطمه گزین – کارشناس ارشد روانشناسی
