یک داستان محشر- طرح درس
یک داستان محشر
(یک طرح درس)
این طرح درس بر اساس کتاب داستان «یک داستان محشر» تهیه شده است.
مشخصات کتاب‌شناسی:
- نام کتاب: یک داستان محشر
- نویسنده: فوئب گیلمن
- عنوان اصلی کتاب: Something from Nothing
- مترجم: نسرین وکیلی، پدرام مهین‌پور
- انتشارات: میچکا (مبتکران)
- تعداد صفحات: ۲۸
کلید واژه‌ها: رابطه‌ی گرم خانوادگی، استفاده‌ی بهینه از مواد مصرفی، لباس و پوشش
وقتی جوزف خیلی کوچک بود، پدربزرگش روانداز محشری برای او دوخت. اما جوزف روز‌به‌روز بزرگ‌تر می‌شد و رواندازش کوچکتر و کهنه‌تر؛ تا این که یک روز مادر گفت: «جوزف دیگر وقتش رسیده که بیندازیم‌اش دور».
جوزف گفت: «پدربزرگ یک کاری‌اش می‌کند». … پدربزرگ روانداز را برداشت این ورش کرد، آن ورش کرد و همان‌طور که قرچ قرچ قیچی می‌زد، سوزنش فرومی‌رفت و در می‌شد؛ فرو می‌رفت و در می‌شد، می‌گفت: «هو…م م م. از این روانداز فقط به اندازه‌ای مانده که ازش یک … چی درست کنم؟ … یک کت محشر!»
به مرور زمان، کت تبدیل می‌شود به یک جلیقه‌ی محشر، یک کراوات محشر، یک دستمال محشر و سرانجام به یک دکمه‌ی محشر؛ اما دست آخر دکمه گم می‌شود. این بار هم جوزف به سراغ پدربزرگ می‌رود. ولی پدربزرگ که نمی‌تواند از هیچ چیز، چیزی درست کند! جوزف اما راهش را یادگرفته است: «هو…م. فقط همین برایم مانده که ازش … چی درست کنم؟»
اهداف:
- درک اطلاعات صریح متن شنیداری؛
- تلفیق و تفسیر اطلاعات متن شنیداری و رسیدن به استنباط؛
- بحث و گفت‌وگو و اظهار نظر درباره‌ی مطالب؛
- توانایی بیان احساسات، افکار و تجربه‌های درونی؛
- جلب توجه به استفاده‌ی بهینه از مواد مصرفی؛
- افزایش مسئولیت‌پذیری فردی و اجتماعی نسبت به مصرف‌گرایی؛
- تأمل درباره‌ی راهکارهای بازمصرف منسوجات.
گروه سنی: اول تا پنجم دبستان
ابزار موردنیاز: کتاب «یک داستان محشر»
اجرای طرح:
الف) پیش از قصه‌گویی: برای دانش‌آموزان توضیح دهید که در قدیم، زمانی که تلویزیون و رادیو نبود، شب‌ها مادربزرگ‌ها و پدربزرگ‌ها برای بچه‌ها و نوه‌هایشان، قصه می‌گفتند. این قصه‌ها گوش به گوش، از یکی به دیگری و از نسلی به نسل دیگر می‌رسید. داستان امروز ما مربوط به یک «فولکلور» است. فولکلور داستانی است که پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها برای نوه‌هایشان تعریف می‌کنند و بین مردم در یک منطقه رایج می‌شود.
ب) قصه‌گویی: داستان را برای دانش‌آموزان قصه‌گویی یا قصه‌خوانی کنید.
بحث و گفتگو (می‌توانید از بین سؤالات انتخاب کنید):
پرسش‌هایی برای درک مطلب:
- وقتی جوزف خیلی کوچک بود،پدربزرگ برای او چه چیزی دوخت؟
- چرا مادرجوزف گفت که او باید رواندازش را دور بیاندازد؟
- می‌توانید همه چیزهایی را که پدربزرگ از روانداز برای جوزف درست کرد، به خاطر بیاورید؟
- وقتی دکمه‌ی جوزف گم شد، او چه کار کرد؟
پرسش‌هایی برای شناخت خود و دیگران:
- چرا جوزف رواندازش را دوست می‌داشت؟
- وقتی مادر جوزف به او گفت که باید رواندازش را دور بیاندازد، جوزف چه احساسی داشت؟ رواندازش چه احساسی داشت؟
- فکر می‌کنید که روانداز جوزف نسبت به پدربزرگ چه احساسی داشت؟
- کدام‌یک از چیزهایی را که پدربزرگ از روانداز محشر جوزف درست کرد، بیشتر دوست می‌دارید؟
- فکر می‌کنید که چه چیزهایی یک لباس را دوست داشتنی می‌کند؟
- تا به حال تجربه‌ای مانند جوزف داشته‌اید که یکی از بزرگ‌ترهایتان از وسایل یا لباس‌های قدیمی یک چیز تازه درست کند؟ تعریف کنید. آن موقع چه احساسی داشتید؟
- در قدیم مردم لباس‌هایشان را چطور تهیه می‌کردند؟ این روزها چطور؟ لباس‌های ما از کجا می‌آیند؟
فعالیت‌ها‌ی پیشنهادی:
- نقاشی‌های کتاب را «ببینید»؛
دانش‌آموزان را گروهبندی کنید و از آن‌ها بخواهید که به تصاویر کتاب نگاه کنند. در طبقه‌ی بالا چه کسانی زندگی می‌کنند؟ در طبقه‌ی اول چه می‌گذرد؟ در زیرزمین چه کسانی زندگی می‌کنند؟ از هریک از گروه‌ها بخواهید که داستان یکی از طبقه‌ها را بر اساس تصویر برای سایر گروه‌ها تعریف کند.
- پازل درست کنید؛
از کاربرگ شماره ۱ به تعداد دانش‌آموزان تهیه کنید. به هر دانش‌آموز یک کاربرگ بدهید. توضیح دهید که این تصویری از رواندازی است که پدربزرگ برای جوزف دوخته بود. از آن‌ها بخواهید که آن را رنگ کنند. سپس روی خط‌چین‌ها را ببرند و نشان دهند که رفته رفته این روانداز به چه چیزهایی تبدیل شد. بچه‌ها می‌توانند با چسباندن تکه‌های روانداز روی یک مقوا پازل درست کنند.
- کاردستی؛
نمونه‌هایی از استفاده مجدد از لباس‌های قدیمی یا تکه‌هایی از پارچه را برای دانش‌آموزان نمایش دهید. سپس از آنان بخواهید که برای جلسه‌ی بعد برخی تکه‌های پارچه بدون استفاده یا تکه‌هایی از لباس‌های قدیمی خود را به همراه نخ و سوزن به کلاس بیاورند. از دانش‌آموزان بخواهید که به صورت فردی یا گروهی دست به کار تهیه‌ی چیزی تازه شوند. این امکان وجود دارد که برای همه‌ی کلاس متناسب با گروه سنی محصولی یکسان در نظر بگیرید. سپس نمایشگاهی از آثار دانش‌آموزان برپا کنید. بهتر است که دانش‌آموزان مثل پدربزرگِ جوزف دست‌ساخته‌های خود را به کسی که دوست دارند، هدیه دهند.
- پتوی چهل تکه؛
متن زیر را برای دانش‌آموزان بخوانید و تصویر را به آن‌ها نشان دهید.
تکانی شدید باعث شد همه روی سرو کله هم بریزند. صدای داد و فریادشان بلند شد .ناگهان بقچه باز شد و همه روی زمین ریخته شدند. تکه‌های پارچه به اطراف پراکنده شدند. پس از سال‌ها تنهایی و سکوت و تاریکی. چه اتفاقی افتاده بود؟ اندک‌اندک چشمانشان به روشنایی عادت می کرد. با تعجب به یک دیگر نگاه می‌کردند. چه رنگ‌های دلفریبی! چه طرح‌های زیبایی!
هرکدام آن‌ها از نظر رنگ ، طرح ، نوع ، و ….. انتخاب و دسته‌بندی شدند. سپس ناصافی‌های آن‌ها صاف شد و به صورت چهارگوش‌های مرتب بریده شدند. این چهار‌گوش‌ها براساس طرح و رنگ به صورت یک ردیف در کنار هم دوخته شدند . آن‌گاه ردیف‌هایی که در کنار هم زیباتر به نظر می‌آمدند انتخاب شده و به هم وصل شدند. به این ترتیب طرح و نقشی جدید پدیدار شد و سرانجام ، نتیجه‌ی کار به صورت رویه‌های دو لحاف به همراه آستر‌هایش بود که در آن‌ها از ۱۰۸۸ تکه استفاده شده بود. اکنون این تکه پاره‌ها به جای این‌که در کوهی از زباله مدفون باشند و یا با گرد و خاک و کثافت عجین شده و در گوشه و کنار شهر رها شوند و منظره‌ی شهر را زشت و باعث آلودگی محیط زیست شوند و یا همراه با آشغال‌های دیگر راه عبور جوی آب شهر را ببندند، می‌توانند به عنوان یک روتختی منظره اتاقی را زیباتر و یا به صورت لحاف وپتو به استفاده‌کنندگان گرمی و آرامش ببخشند.
سیمین راهبی – وبسایت شهرداری نجف‌آباد – ۱۳۹۳
از دانش‌آموزان بخواهید که تکه پارچه‌های اضافی را از خانه با خود به کلاس بیاورند. سپس به آن‌ها کمک کنید که تکه‌ها را به صورت قطعات چهارگوش ببرند و در ترکیبی مناسب در کنار هم قرار دهند. در نهایت (در صورت لزوم با کمک یکی از اولیاء) تکه‌های پارچه را به هم بدوزید و یک رومیزی یا تابلو برای کلاس درست کنید. این «چهل‌تکه» می‌تواند نماد دوستی و اتحاد بچه‌های کلاس باشد.
- موضوعاتی برای انشا یا نقاشی:
- داستان را به زبان خودتان بازنویسی کنید …
- این قسمت از داستان من را به یاد این انداخت که …
- این بخش از داستان را بیشتر از همه دوست داشتم چون …
- داستانی محشر از استفاده‌ی مجدد از چیزی که دوست داشتم …
- بهشتی که مردم در آن از چیزهای دورریختنی وسایل تازه درست می‌کردند …
- از صنعت مد و پوشاک بگویید؛
دور انداختن لباس‌های مستعمل در شیلی سالانه بیش از ۵۰۰۰۰۰ تن الیاف مصنوعی از منسوجات به اقیانوس های جهان رها می شود © مارتین برنتی/ خبرگزاری فرانسه/ گتی ایماژهمه ساله کارخانه‌های برندهای مختلف تولید لباس، برنامه جهانی مد اشاره می کند که کمتر از ۱٪ از زباله های نساجی به الیاف برای لباس های جدید بازیافت می شود. مصرف منسوجات اروپایی بعد از غذا، مسکن و تحرک، چهارمین تأثیر را بر محیط زیست و تغییرات آب و هوایی دارد. هر سال حدود ۵.۸ میلیون تن منسوجات در اتحادیه اروپا دور ریخته می شود، یا حدود ۱۱ کیلوگرم برای هر نفر، که بیشتر آن دفن یا سوزانده می شود. مقررات طراحی زیست محیطی – یکی از اجزای سازنده اصلی قرارداد سبز اروپا، که هدف آن خنثی کردن کربن اتحادیه اروپا تا سال ۲۰۵۰ است – اتحادیه اروپا می خواهد با این مشکل مقابله کند. در اقدامی شگفت‌انگیز، اتحادیه اروپا ۲۷ با ممنوعیت تخریب منسوجات فروخته نشده موافقت کرد. طبق پیشنهاد اولیه کمیسیون اروپا برای مارس ۲۰۲۲، خود کمیسیون باید در مرحله بعد تصمیم می گرفت که آیا ممنوعیت تخریب را اعمال کند یا خیر.
- کاربرگ منزل: ترتیب وقایع و استفاده مجدد از سایر وسایل.
کاربرگ منزل را به دانش‌آموزان بدهید (این کاربرگ برای دانش‌آموزان کوچکتر مناسب‌تر است). از آن‌ها بخواهید که تصاویر را قیچی کنند و به ترتیب در کنار هم قرار دهند. همچنین از آن‌ها بخواهید که از یک وسیله‌ی قدیمی یا دور ریختنی چیزی تازه بیافرینند.
نویسنده: فاطمه گزین، دانشجوی دکترای مطالعات برنامه درسی
